Bewegingsangst, een documentaire van Haile Flapper

Bewegingsangst is een documentaire van Haile Flapper, die journalistiek studeert. Hij interviewt twee personen die last hebben gehad van bewegingsangst en een fysiotherapeut, een psycholoog/hoogleraar die zich bezig houdt met bewegingsangst en een sportpsycholoog.

Wat is bewegingsangst?

Bewegingsangst kan iedereen overkomen. Het kan bij verschillende soorten pijn voorkomen, zowel bij acute als bij chronische pijn. Door eerdere ervaringen met pijn na bijvoorbeeld een beweging, denk je dat je die pijn altijd krijgt als je hetzelfde doet. Of als je bijvoorbeeld reuma hebt en pijn hebt gekregen na sporten.

 

 

Pijn wil je voorkomen en daarom ga je die beweging vermijden – uit angst voor pijn. Daarmee kun je de pijn vasthouden of verergeren. Je denkt ook echt dat je lichaam minder kan.

Over Haile Flapper

“Mijn naam is Haile Flapper en ik ben 23 jaar. In september ben ik gestart met het afstuderen van de opleiding Journalistiek op het Windesheim in Zwolle.

De aanleiding om bewegingsangst te belichten, is de discussie in het profvoetbal over het drukke speelschema. Veel mensen maken zich namelijk zorgen om de vele blessures bij de spelers.

De blessures en dan met name de angst voor blessures waren voor mij de redenen om verder in deze materie te duiken. Zo kwam ik op bewegingsangst (kinesiofobie). Aan de hand van verschillende producties heb ik dit onderwerp belicht met als grote productie deze audio documentaire.

Zo heb ik met de RSI-vereniging contact opgenomen omdat ik denk dat deze productie past bij de missie van de vereniging.”

Oorzaak

Twee ervaringsdeskundigen vertellen hoe hun angst voor beweging is ontstaan. Zij zijn bang geworden voor pijn door ziekten en blessures die ze vroeger hebben gehad, maar die er nu aantoonbaar niet meer zijn.

Een ander voorbeeld gaat over een blessure, waaraan iemand wordt geopereerd. De operatie gaat niet helemaal zoals was bedoeld en er ontstaan complicaties. Door de optelsom van al deze problemen ontstaat bewegingsangst.

Gevolg

(Top-)sporters gaan lang door en geven niet snel op. Je moet blijven bewegen, dat weten ze maar al te goed. Maar ze weten ook dat ze door te gaan sporten pijn krijgen. En die krijgen ze ook als ze het doen.

Het advies dat ze kregen was: niet te intensief sporten. Maar wat is dat? Uit angst voor pijn gaan ze op slechte dagen niet meer sporten. Maar van niet meer sporten wordt het niet beter, want de pijn is er toch wel.

Wanneer de ziekte of blessure voorbij is, blijf je bang zijn om weer die pijn te krijgen.

Biopsychosociaal model

Volgens het biopsychosociaal model spelen emoties een grote rol bij pijn. Eerdere ervaringen veroorzaken bewegingsangst en daardoor ontstaan negatieve emoties. Je doet veel dingen niet meer en krijgt steeds minder plezier in het leven. Je komt in een vicieuze cirkel terecht en het is moeilijk om daar uit te komen.

Verklaring

Een psychologe legt uit hoe bewegingsangst ontstaat. Chronische pijn kan een herinnering in je brein worden. Toen de sporters de blessure of ziekte hadden, was die pijn te verklaren, maar nu niet meer. Door de herinnering aan pijn kun je bewegingsangst ontwikkelen.

Met het vermijden van situaties die pijn kunnen veroorzaken onderhoud je de pijn.

Waarom krijgt de een wel bewegingsangst en de ander niet?

Dat heeft te maken met ervaringen in je leven. Hoe vaker je pijn ervaart, hoe banger je ervoor wordt. Persoonlijke eigenschappen tellen ook mee, zoals doorzettingsvermogen, hoe graag wil je iets bereiken, doe je het voor jezelf of voor een ander. Daarnaast kan je omgeving invloed hebben. Welke adviezen krijg je van behandelaars of van anderen?

Exposure therapie

Met exposure therapie kun je leren omgaan met de pijn en van je bewegingsangst afkomen. Dat doe je door iets langzaam op te bouwen en door steeds hogere doelen te stellen, onder mentale begeleiding van een psycholoog. Dat heet pijnmanagement of pain reduction.

Stap voor stap ga je situaties die voorheen pijn veroorzaakten, opzoeken. Vaak merk je achteraf dat de pijn wegblijft. Je bent voor niets bang geweest voor pijn. Door deze positieve ervaring ben je minder bang voor een volgende keer.

Weer sporten na exposure therapie

Elke sporter die revalideert ervaart pijn, maar ook zonder sporten gaat de pijn niet weg. Wat kun je doen binnen de pijngrens, zonder de pijn te verergeren? Exposure therapie gaat over jezelf blootstellen aan waar je bang voor bent. Stap voor stap leer je om je doelen te verhogen en meer te doen zonder pijn.

Zintuigen hebben invloed op pijn

Bij mensen met nekklachten is getest wanneer ze klachten kregen als ze met hun hoofd draaiden. Zonder virtual reality begon de pijn steeds op hetzelfde moment, bij hetzelfde aantal graden van de draaiing. Met (tragere of snellere) visuele beelden werd hun feedback gemanipuleerd:

• ze kregen eerder pijnklachten als ze dachten dat ze verder met hun hoofd hadden gedraaid
• andersom kregen ze later klachten als ze dachten dat ze nog niet zo ver met hun hoofd hadden gedraaid, maar dat punt allang voorbij waren.

Uit deze test blijkt dat al je zintuigen samen invloed hebben op pijn. Mensen zijn visueel ingesteld, wat je ziet heeft grote invloed op wat je voelt. Dat overstemt het werkelijke gevoel van pijn.

Conclusie

Iedereen streeft ernaar pijn te vermijden. Je gaat pijn niet opzoeken, maar je weet niet altijd zeker of bepaalde activiteiten pijn gaan opleveren. Dat weet je pas achteraf. Uit angst voor pijn kun je situaties gaan vermijden die mogelijk helemaal geen pijn opleveren.

Na een aantal tegenslagen kan angst voor pijn ontstaan. Met de juiste mentale begeleiding kun je ermee leren omgaan. Een gespecialiseerde fysiotherapeut kan je helpen om je mindset (denkwijze) te veranderen en minder bang te zijn voor pijn.

Dus ook met chronische pijn kun je blijven bewegen. Je ziet dat het kan, ervaart dat de pijn niet erger wordt en dat geeft je weer vertrouwen in je lichaam.

Hebben mensen met RSI-klachten ook bewegingsangst?

Ja, mensen met RSI-klachten kunnen zeker last hebben van bewegingsangst. Sommigen hebben baat bij exposure therapie, zoals Graded Activity of Graded Exposure, maar dat geldt niet voor iedereen. Deze therapieën bestaan al jaren en ze worden aangeboden via revalidatieafdelingen of -centra.

Meer informatie

Wil je meer weten over pijn, kijk dan op onze pagina’s:

• Tegen pijn (wat je ertegen kunt doen)
• Over pijn (over hoe pijn werkt)
• webinar Enactivisme: een ander denkbeeld over chronische pijn (Hoofd, lijf & leven)

Exposure therapie

In ons RSI-Magazine staat een ervaringsverhaal over Graded Exposure, een serie van 3 blogs van Chris:

• RSI-Magazine 2013-2, pagina 6-7
• RSI-Magazine 2014-1, pagina 10 en 17
• RSI-Magazine 2014-2, pagina 14

In deze blogs gaat het ook over bewegingsangst. Er was nog een vierde blog gepland, maar die is er nooit gekomen, dus we weten niet hoe het is afgelopen.

Cursus Sterk met Pijn

De cursus Sterk met Pijn van Pijnpatiënten naar één stem helpt je beter om te gaan met chronische pijn. De cursusbegeleiders hebben zelf ervaring met pijn. De cursussen worden door het hele land gegeven, sommige op locatie, andere online.

Beweging

Durf je het aan om te bewegen? We hebben filmpjes met bewegingsoefeningen op onze website. Die zijn speciaal voor ons gemaakt door Jip Driehuizen. Hij heeft kennis van RSI-problemen en ervaring met de behandeling ervan.

De documentaire over bewegingsangst

Luister naar de documentaire over bewegingsangst . Dit is een geluidsfragment (MP3).