Inhoud
Welke wetten zijn belangrijk voor mensen met RSI-klachten?
Wat staat er in de wet over onderwerpen die voor mensen met RSI-klachten van belang zijn? De belangrijkste zijn de Wet verbetering poortwachter, waarmee je te maken krijgt zodra je ziek wordt en de Arbowet, waarin regels staan voor werkgevers en werknemers.
Arbowet
De Arbeidsomstandighedenwet, kortweg Arbowet, bestaat uit drie niveaus: de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregeling.
De Arbowet
De Arbowet is de basis van de Arbowetgeving, waarin algemene bepalingen staan. In de Arbowet staan geen concrete regels – die zijn uitgewerkt in het Arbobesluit en de Arboregeling.
Het Arbobesluit
In het Arbeidsomstandighedenbesluit, ook wel Arbobesluit, is de Arbowet uitgewerkt in verplichte regels voor werkgevers en werknemers.
De Arboregeling
Het Arbobesluit is verder uitgewerkt in de Arboregeling en daarin staan onder andere eisen waaraan arbeidsmiddelen moeten voldoen en regels die verplicht zijn voor zowel werkgever als werknemer.
Artikel 5 gaat over beeldschermarbeid, met eisen waaraan je apparatuur en meubilair, de inrichting van je werkplek en programmatuur moeten voldoen.
Ook eigen verantwoordelijkheden
Je hebt als werknemer ook zelf verantwoordelijkheden. Heb je een ergonomische werkplek en voorzieningen om klachten te voorkomen?
Hoe is dat na werktijd? Hang je dan in een slechte houding over de bank en ben je uren achter elkaar met je smartphone bezig, dan kunnen je RSI-klachten ook daardoor komen. Dat is niet de verantwoordelijkheid van je werkgever.
Als werknemer ben je verplicht om beschermende middelen die je krijgt ook op de juiste manier te gebruiken (Artikel 11 Arbowet). In de Arbowetgeving staan de belangrijkste verplichtingen op een rij.
Houd je aan de regels, veiligheidsvoorschriften en gebruik de hulpmiddelen die je krijgt op de juiste manier. Als je dat niet doet, kan dat tegen je gebruikt worden.
Rechten en plichten van werkenden
Alle rechten en plichten van werkenden, of dat nu vaste of niet-vaste medewerkers zijn, staan op de webpagina Rechten en plichten van werkenden van Arboportaal.
Meer informatie
Op onze webpagina Arbowet vind je uitgebreide informatie over dit onderwerp.
Wet verbetering poortwachter
Hoe korter je ziek bent, hoe beter. Voor jou én je werkgever. De Wet verbetering poortwachter moet ervoor zorgen dat werknemers zo snel mogelijk weer terugkeren naar werk. Dat doe je samen met je werkgever, de Arboarts of bedrijfsarts. De Wet verbetering poortwachter is in 2002 ingevoerd.
We schrijven iets over de voor jou belangrijkste stappen in dit proces. Er zijn er meer en je kunt ze allemaal lezen op deze webpagina van Arboportaal. Arboportaal geeft ook meer informatie over alle verplichtingen van jou en je werkgever.
Plan van Aanpak
In de Wet verbetering poortwachter staan plichten voor alle betrokkenen en dat begint direct. Zo moet er binnen acht weken een Plan van Aanpak (PvA) worden gemaakt, waarin staat wat je werkgever en de Arboarts of bedrijfsarts gaan doen om jou weer aan het werk te krijgen.
De afspraken worden op papier gezet en door jou en je werkgever ondertekend. Je krijgt een kopie van het Plan van Aanpak.
Aanpassingen werk of werkplek
Je werkgever is verplicht om je werk, werkplek en/of arbeidsmiddelen aan te passen als dat nodig is.
Passend werk
Als het je niet lukt om het werk te doen waarvoor je bent aangenomen, dan moet je werkgever je passend werk aanbieden binnen het bedrijf, bijvoorbeeld in deeltijd of met een aangepast takenpakket.
Wanneer dat binnen het eigen bedrijf niet lukt, dan kan je werkgever je ook een functie bij een andere werkgever aanbieden. Weiger je dat werk, dan kan je werkgever de uitbetaling van je loon stopzetten en je kunt zelfs worden ontslagen.
Wat mag je werkgever van jou verlangen?
Je werkgever heeft, naast een aantal plichten, ook rechten. We laten er hierna een paar zien. De volledige lijst vind je hier.
Je hoeft niet te vertellen wat je hebt
Je werkgever mag niet vragen welke ziekte je hebt, maar wel wanneer jij denkt dat je weer kunt werken.
Beoordeling door bedrijfsarts of Arboarts
Je werkgever kan jou naar de bedrijfsarts of Arboarts sturen om je ziekte te beoordelen, te bekijken of je aangepast werk kunt doen en hoe lang jouw ziek zijn waarschijnlijk gaat duren.
Werken op arbeidstherapeutische basis
Werken op arbeidstherapeutische basis kan onderdeel zijn van je re-integratieproces. Je bent dan nog steeds ziek en werken op arbeidstherapeutische basis is een proef om te zien of werken weer lukt.
In stappen opbouwen
Je kunt bijvoorbeeld een uur of een aantal uren beginnen en dat na verloop van tijd opbouwen als het goed gaat. En je moet kunnen stoppen als het niet goed gaat.
Geen loon, maar ziektegeld
Je krijgt bij werken op arbeidstherapeutische basis geen loon, maar ziektegeld (70% van je loon). Het is niet de bedoeling dat je gewoon je werk doet en dat je werkgever je ziektegeld betaalt en geen loon, zeker niet over een lange periode.
Meer informatie
Meer informatie over werken op arbeidstherapeutische basis vind je op de webpagina van het FNV, of die van Occupational Health Consultancy.
Doorbetaling loon
Je werkgever moet je bij ziekte twee jaar lang 70% van je laatste loon doorbetalen en dat moet het eerste jaar minstens het minimumloon zijn.
Dat geldt niet voor het tweede jaar, als je werkgever kan aantonen dat hij genoeg heeft gedaan om jou te laten re-integreren. Kan hij dat niet aantonen, dan kan je werkgever de verplichting krijgen om ook een derde jaar je loon door te betalen.
Re-integratiedossier
Bij dreigend langdurig verzuim moet je werkgever een re-integratiedossier bijhouden. Het Plan van Aanpak is daar onderdeel van. In het re-integratiedossier staat alles over het verloop van je ziekte en wat er is gedaan om je weer te laten terugkeren naar je werk.
Informatie over het verloop
Iedere zes weken moet je werkgever de voortgang met jou bespreken.
WIA-aanvraag
Lukt het niet om terug te keren naar je werk, dan krijg je in de 87e week van je ziekte een aanvraagformulier voor een WIA-uitkering van het UWV. Dat moet je binnen drie weken invullen en terugsturen.
Het UWV gaat je keuren, bekijkt wat jullie hebben gedaan tijdens de ziekteperiode en bepaalt dan of je in aanmerking komt voor een WIA-uitkering. Als je ervoor in aanmerking komt dan wordt de uitkering uitbetaald als je dienstverband is geëindigd.
Meer informatie
Op onze webpagina Arbowet vind je uitgebreide informatie over dit onderwerp.
Preventief medisch onderzoek
Een preventief medisch onderzoek (PMO) is een belastbaarheidsonderzoek, dat de risico´s van je werk voor je gezondheid in kaart brengt. Die risico´s moeten zo veel mogelijk worden voorkomen of beperkt. Het kan ook een periodieke keuring binnen het bedrijf zijn.
Gezondheidswinst?
Bedrijven bieden hun medewerkers, soms vanaf een bepaalde leeftijd, deze periodieke medische keuring aan. Als uit de keuring blijkt dat je een behandelbare ziekte – in een vroeg stadium – hebt, dan kan dat gezondheidswinst opleveren als je maatregelen neemt.
Risico´s
Toch zijn er ook risico´s – de uitslagen kunnen vals-positief of vals-negatief zijn. Uit het eerste onderzoek komt een bepaalde aandoening naar voren, die bij nader onderzoek niet klopt. Dat kan stress veroorzaken.
Aan de andere kant kunnen alle uitslagen goed zijn, terwijl er later toch iets aan de hand blijkt te zijn. Dan denk je dat je gezond bent, maar dat is niet zo. De Artsenfederatie KNMG waarschuwt daarvoor op haar website. De uitslagen geven geen garantie, het is slechts een tijdsopname.
Uit het onderzoek kan blijken dat je het risico op RSI-klachten loopt, terwijl je nog weinig of geen klachten hebt. Om erger te voorkomen heb je aanpassingen op je werk nodig, maar dat betekent ook dat je werkgever op de hoogte is van de risico´s. Krijg je dan nog wel een nieuw contract?
Is een PMO verplicht?
Je werkgever is verplicht om je een PMO aan te bieden, maar je hoeft er niet aan deel te nemen. Dat staat in Artikel 18 Arbeidsgezondheidskundig onderzoek.
Recht op onbereikbaarheid
Moet je altijd bereikbaar zijn voor je werk? Sommige werkgevers verwachten dat je altijd en overal, misschien ook ´s nachts, reageert op telefoontjes of e-mail van het werk. Hoe gezond is dat? Heb je recht op onbereikbaarheid, zodat je ook echt kunt uitrusten?
Geen wettelijke regelingen
Het recht op onbereikbaarheid is – tot nu toe – in geen enkele Nederlandse wet of cao geregeld.
Vaker klachten na onvoldoende rust
Uit onderzoek van de FNV blijkt dat mobiele werknemers vaker gewrichtsklachten, last van informatiemoeheid en burn-outverschijnselen hebben. Wie niet goed heeft kunnen uitrusten is de volgende dag niet fit. Als je langer dan twee jaar achter elkaar niet goed kunt uitrusten, dan kun je chronisch vermoeid worden.
Wat staat er in de wet?
Volgens de Arbeidstijdenwet moeten werkgevers hun personeel elf uur achtereen met rust laten. Werkgevers hebben een zorgplicht. De baas mag wel bellen of mailen, maar je bent niet verplicht om te reageren. Deze rustmaatregel geldt niet voor grootverdieners (boven € 57.750,-).
Werknemers die altijd beschikbaar moesten zijn hebben al rechtszaken over deze permanente bereikbaarheid gevoerd. We werken tegenwoordig veel meer vanuit huis. De werkgever rekent je niet af op aanwezigheid, maar op prestatie.
Daar schuilt het gevaar: let zelf ook op, dat je niet te lang doorgaat en altijd aan het werk bent. Dat is niet de verantwoordelijkheid van je werkgever, want die heeft daar geen zicht op. Uit statistieken is (nog) niet af te lezen of mobiele werknemers zich vaker ziek melden. In crisistijd zullen werknemers zich minder snel ziek melden uit angst hun baan te verliezen.
Bedrijven maken soms zelf afspraken
Sommige grote bedrijven hebben wel afspraken gemaakt over het bereikbaar zijn. Bij Microsoft Nederland mag je je e-mail checken, maar het hoeft niet. Je moet wel je werk doen en afspraken nakomen.
Bij BMW Duitsland kun je afspraken maken over wanneer je e-mail en telefoon niet wilt beantwoorden. Als je dat toch doet binnen die afgesproken tijd van onbereikbaarheid, dan kun je de tijd later compenseren. De bedrijfscultuur bepaalt hoe er met bereikbaarheid wordt omgegaan.
Regel het met je werkgever
Samen met je werkgever kun je afspraken maken over bereikbaarheid. Je moet zelf de controle houden over je vrije tijd, zodat je energie niet opraakt. In noodsituaties moet de werkgever een beroep op je kunnen doen – je gaat onder werktijd toch ook wel eens naar de dokter?
Er zijn goede werkgevers en er zijn goede werknemers. Als je respect voor elkaar hebt, dan levert dat voor beiden winst op: het is goed voor de bedrijfsresultaten en je krijgt als werknemer erkenning voor je inzet.
Meer informatie over werktijden vind je op deze sites:
Artikelen over stress in ons RSI-Magazine
In ons RSI-Magazine hebben we ook over de invloed van stress geschreven:
• Meer werkstress achter de computer leidt tot meer RSI? RSI-Magazine 2015-2, pagina 4-6
• “Technostress reële bedreiging”, RSI-Magazine 2013-1, pagina 16
Artikelen over wetgeving in het RSI-Magazine
In ons RSI-Magazine schrijven we ook over wetgeving. We hebben de artikelen voor je op een rij gezet.
- Moet ik meewerken aan een belastbaarheidsonderzoek? Handvat 2012-1, pagina 10-11