RSI-klachten: symptomen en klachten bij RSI

Heb je regelmatig last van pijn, stijfheid of tintelingen in je arm, nek of schouder? Dan kan dat passen bij RSI-klachten of KANS. Deze klachten ontstaan vaak geleidelijk en kunnen je dagelijkse activiteiten flink beïnvloeden. Gelukkig zijn ze meestal goed te behandelen, zeker als je op tijd maatregelen neemt.

De term RSI (Repetitive Strain Injury) wordt nog vaak gebruikt. In de medische praktijk spreken artsen soms van KANS: Klachten aan Arm, Nek en/of Schouder. De Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke Klachten Arm, Nek en/of Schouders is de officiële richtlijn. Toch gebruiken patiënten én zorgverleners beide termen door elkaar.

Lees meer over de achtergrond op de pagina Wat is RSI?

Belangrijk om te weten:

RSI of KANS is geen ziekte, maar een verzamelnaam voor een patroon van klachten. Het gaat om pijn en ongemak in spieren, pezen, gewrichten en soms zenuwen van arm, nek en schouder, zonder dat er sprake is van een ongeluk of een duidelijke onderliggende ziekte.

• Omdat meerdere weefsels betrokken kunnen zijn, zien RSI-klachten er bij iedereen anders uit. De klachten kunnen sterk variëren.
• Voor sommigen blijft het bij lichte spierpijn of stijfheid na het werk.
• Anderen ontwikkelen langdurige pijn, tintelingen of krachtverlies.
• De klachten bij RSI/KANS verschillen per persoon in soort en ernst. Het is een verzamelnaam voor allerlei klachten. Soms gaat het om een duidelijke aandoening waarvoor een medische diagnose gesteld kan worden, soms om klachten waarvoor geen duidelijke oorzaak te vinden is.

Meest voorkomende symptomen van RSI/KANS

De lijst van symptomen is gebaseerd op de richtlijn van de NVAB (Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde) en op de Multidisciplinaire richtlijn aspecifieke Klachten Arm, Nek en/of Schouders.

Pijnklachten

De meest genoemde klacht is pijn. Dat kan een zeurende, branderige of stekende pijn zijn. Vaak begint het mild, tijdens of vlak na herhaalde belasting, bijvoorbeeld aan het einde van een werkdag achter de computer. Naarmate de klachten aanhouden, kan de pijn heftiger worden en langer aanhouden.

Spier- en gewrichtsstijfheid

Veel mensen ervaren stijfheid in nek, schouder, arm of hand. Het kan voelen alsof je minder vrij kan bewegen. Vooral ’s ochtends of na lang in dezelfde houding zitten, merk je dit. In het begin verdwijnt de stijfheid vaak na rust en/of andere bewegingen.

Tintelingen en doof gevoel

Tintelingen (bijvoorbeeld alsof er speldenprikjes in zitten) of een dof gevoel komen veel voor, zoals in de handen, polsen of vingers. In het begin kan dit gevoel er even zijn na belasting, maar de klachten kunnen verergeren totdat de tintelingen soms altijd aanwezig zijn. Dit kan wijzen op een beknelde zenuw.

Krachtvermindering

Sommige mensen merken dat hun arm of hand minder kracht heeft. Je kunt dan sneller vermoeid raken, moeite hebben om een beker vast te houden of onbedoeld dingen laten vallen. Soms gaat dit samen met onhandigheid of minder fijne motoriek.

Zwelling en andere verschijnselen

In bepaalde gevallen zie je zwelling, of voel je alsof je een zwelling hebt. Verder melden patiënten soms een koud gevoel of verkleuring in de hand. Dat komt door verminderde doorbloeding. Ook spierkramp of plotselinge verkramping komen voor.

Je kan meer lezen over verminderde doorbloeding in de rapporten van Jaap Brunnekreef en Marijke Dekker.

Hoe klachten ontstaan en zich ontwikkelen

RSI-klachten ontstaan meestal geleidelijk. In het begin kan je alleen lichte pijn of vermoeidheid bij inspanning merken, die weer kan verdwijnen na rust. Als je op dezelfde manier doorgaat, kunnen je klachten sneller terugkomen en erger worden. Dan kun je klachten krijgen die niet verdwijnen, ook niet in rust.

Lees de ervaringsverhalen van anderen op onze website.

Omdat de klachten geleidelijk ontstaan, herkennen mensen het in het begin vaak niet als een probleem. Het gaat om klachten die vaak ontstaan door steeds kleine herhalingen of overbelasting.

Meer hierover lees je op de pagina Klachtenverloop.

Locaties van de klachten

RSI-klachten kunnen op veel verschillende plekken voorkomen. Hieronder lees je een kort overzicht van de meest voorkomende plekken.

Nek en bovenrug

Pijn of stijfheid in de nek, soms uitstralend naar de bovenrug of tussen de schouderbladen. De oorzaak is meestal voor lange tijd voorover buigen of gespannen schouders hebben.

Schouder

Een zeurend of stekend gevoel in de schouder, moeite met arm optillen of draaien. Dit komt vaak door overbelasting. Denk aan een muisarm of je arm lang omhoog houden.

Bovenarm en elleboog

Pijn in de bovenarm of elleboog door herhalende belasting. Een tennisarm en golfarm zijn bekende voorbeelden.

Onderarm, pols en hand

Polsklachten zoals pijn, stijfheid of moeite met draaien. Klachten aan de hand, zoals tintelingen in de handpalm, duim of vingers komen veel voor. Carpaletunnelsyndroom is een bekende specifieke vorm van KANS.

Vingers

Tintelingen of doofheid in vingers door zenuwbeknelling. Soms ook moeite met fijne motoriek.

Je kan bijvoorbeeld meerdere klachten naast elkaar hebben, zoals in de nek én/of schouder én/of hand.

RSI-test Rijksoverheid

Volgens onze rijksoverheid kunnen je klachten RSI-klachten zijn, als je een aantal vragen uit de test hieronder met ja kunt beantwoorden.

RSI-test
Wanneer u vermoedt dat u RSI-klachten heeft, doe dan de volgende test:

• heeft u een doof/koud gevoel in uw handen?
• heeft u last van hoofdpijn?
• heeft u last van pijn in de handen, armen, schouders en bovenrug?
• ervaart u stress?
• heeft u last van tintelingen in de handen?
• werkt u per dag meer dan 6 uur (op het werk en thuis) achter een PC?
• bent u perfectionistisch van aard?
• is er voldoende afwisseling in uw werk en neemt u regelmatig (na iedere twee uur tien minuten) een pauze?
• werkt u 40 uur of meer per week?
• heeft u last van krachtverlies in de schouders, armen en/of handen?

Hoe meer vragen u met ja heeft beantwoord des te groter is de kans dat u last heeft van RSI.

Bron: RSI of KANS | Personele informatie Rijk | O&P Rijk P-Direkt

Verspreiding, uitstraling en verloop

Bij RSI-klachten kun je vaak moeilijk aanwijzen waar de klachten precies zitten. Pijn kan uitstralen vanuit het ene lichaamsdeel naar de andere. Ook tintelingen kunnen voor je gevoel zich verspreiden, bijvoorbeeld van de nek naar de handen en van de handen naar de vingers.

Het beeld van de klachten kan van dag tot dag verschillen: de ene dag voel je ze meer in de schouder, de andere dag in de onderarm. Dit komt doordat meerdere lichaamsdelen tegelijk betrokken zijn en je geregeld je houding verandert om pijn te vermijden. Hierdoor kun je een ander lichaamsdeel te veel belasten.

Lees er meer over op onze pagina Klachtenverloop.

Signalen van ernstigere problemen

Meestal zijn RSI-klachten vervelend, maar niet gevaarlijk. Toch zijn er signalen waarbij het belangrijk is sneller medische hulp te zoeken. Deze symptomen kunnen wijzen op serieuzere onderliggende problemen.

• Aanhoudende gevoelloosheid: een hand of arm kan voortdurend doof voelen of tintelen. Dit kan een zenuw zijn die bekneld zit (bijvoorbeeld carpaletunnelsyndroom).
• Krachtverlies of uitvalsverschijnselen: je merkt dat je hand of arm duidelijk minder goed functioneert, of je laat steeds vaker dingen vallen. Dit kan duiden op zenuwuitval of een ernstige peesontsteking, bijvoorbeeld bij langdurige schouderklachten of een radiaaltunnelsyndroom.
• Nachtelijke pijn die je wakker houdt: bij langdurige klachten kan pijn juist ’s nachts erger worden dan overdag, wat kan wijzen op bijvoorbeeld zenuwpijn of carpaletunnelsyndroom.
• Andere klachten, zoals koorts of uitstralende pijn naar de benen: dit past niet bij RSI-klachten en kan op iets anders wijzen. Neem dan zeker contact op met de huisarts.

Heb je last van een of meer van de bovenstaande problemen? Maak dan een afspraak bij je huisarts of je bedrijfsarts.

Het belang van snelle herkenning

Hoe eerder je RSI-klachten herkent, hoe beter je ze kunt behandelen. Uit onderzoek blijkt dat onbehandelde klachten steeds erger kunnen worden en soms leiden tot langdurige beperkingen.

De Britse NHS (National Health Service) adviseert:

• negeer signalen niet, hoe klein ze ook lijken
• bespreek klachten op tijd met je huisarts of bedrijfsarts
• overweeg begeleiding van een fysiotherapeut of ergotherapeut voor bijvoorbeeld houdingsadvies

Wanneer je op tijd maatregelen neemt, kunnen je klachten verminderen of zelfs helemaal verdwijnen. Denk aan een aangepaste, ergonomische werkplek en/of hulpmiddelen, oefentherapie of tijdelijke rust.

Neem je klachten serieus en zoek hulp als ze niet overgaan. Daarmee vergroot je de kans op herstel.